Als kind zei mijn moeder altijd al dat ik niet kon kiezen. Ik voel het nog, als ik het opschrijf. Wat vond ik het vervelend dat ik daar soms zo’n moeite mee had. Inmiddels snap ik hoe dat werkt bij mij. Ik bekijk de dingen altijd van alle kanten. Ik snap waarom de één dit vindt, en dat ander dat.  Nu weet ik dat dat in mooie taal ‘meerzijdig partijdig’ heet. En dat dat met mijn gevoel voor systemen te maken heeft. Ik sloot als kind ongemerkt al alle delen van het systeem in.

Systemen lijken wel de rode draad in mijn leven. Als kind was ik gefascineerd door de natuur en speelde ik veel op de boerderij. Ik leerde vanuit systeemdenken naar biologische systemen kijken, en later naar organisaties. Net als voor elk onderdeel in de natuur geldt ook voor de mens dat ze pas begrepen kan worden in de context van haar relaties. En dat is nou precies de kern van systeemdenken in organisaties. Leiders en medewerkers in organisaties kunnen nog heel wat leren van de principes die in de natuur werkzaam zijn!

Op dit moment volg ik de opleiding Systeemdynamiek in Organisaties bij het Hellinger Instituut. En weer gaat het over systemen. Maar nu niet over systeemdenken, maar over systemisch werken. Hierin gaat het naast kijken en denken ook heel erg over voelen.

Maar wat is nu systemisch werk?

Systemisch werk is iets anders dan systeemdenken. Systemisch werk gaat over de niet zichtbare, maar voelbare elementen van ons samenzijn. Het begrip ‘systemisch’ is verbonden met díe mechanismen en dynamieken in systemen die veelal onbewust werken.

Dynamieken zijn de onzichtbare winden die door familie- of organisatiesystemen heen waaien en die soms vleugels geven en soms verlammen – Jan Jacob Stam, Bert Hellinger Instituut

De Duitse filosoof en therapeut Bert Hellinger ontdekte een methode om die verborgen dynamieken zichtbaar te maken: de opstelling. Gunthard Weber heeft deze methode verder ontwikkeld op het gebied van organisaties.  Het werken met systeemopstellingen is voor mij een manier om die analytische kant ook te combineren met een meer intuïtieve aanpak. Systeemdenken, systeemkijken en systeemvoelen.

Opstellingen brengen vaak snel de onderliggende dynamieken die spelen in beeld. Dynamieken die er gewoon zijn en die in belangrijke mate bepalen hoe mensen zich binnen een systeem gedragen.  Ik vind het fascinerend hoe dat werkt! En vooral wat het effect is van het in beeld brengen van wat speelt. Ik vind het een hele mooie en krachtige methode om dat wat speelt, en wat je soms niet precies kan benoemen, maar wat we soms wel aanvoelen, zichtbaar te maken.  Het brengt wezenlijke dingen aan het licht, zonder woorden, zonder mening, zonder oordeel.

Als team- en organisatiecoach probeer ik ook met een open onbevooroordeelde blik naar het systeem te kijken. Met de blik van een betrokken buitenstaander. Niet te betrokken want dan zie ik het geheel niet meer, en niet te afstandelijk, want dan mist de verbinding. Vanuit die houding vallen mij dingen op, en die geef ik terug. En dat geeft soms een nieuwe beweging.

Leuk om nu te merken dat ‘niet kunnen kiezen’ ook z’n voordelen heeft!